Co to jest paszport rośliny?

Paszport rośliny oznacza zezwolenie na jej wywóz poza granice państwa oraz jednocześnie zaświadczenie, iż towar jest bezpieczny i nie został skażony. Prawo europejskie wymaga, by w przewożonych przez granicę towarach nie znalazły się tak zwane „agrofagi kwarantannowe”. Są to wszystkie szkodniki, pasożyty roślinne i zwierzęce oraz inne patogeny, które nie występują licznie w kraju docelowym lub tranzytowym, a które mogą zostać do niego zawleczone i zadomowić się. Przyjmuje się, że jakiekolwiek organizmy mogące stanowić zagrożenie fitosanitarne, można uznać za przeciwwskazanie do nadania paszportu. Dodatkowo, Unia Europejska wprowadziła podgrupę priorytetowych uznanych za szczególnie niebezpieczne dla ekosystemów i rolnictwa Europy. Agrofagi priorytetowe są zatem najmniej pożądaną i objętą największą ilością obostrzeń grupą.

Pełna lista organizmów znajduje się w załączniku do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/2031 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin.

Jak musi wyglądać paszport rośliny?

Paszport należy wykonać w formie etykiety drukowanej na dowolnym materiale, jednak ważne jest, by wyróżniał się wizualnie od pozostałych informacji umieszczonych na produkcie oraz by był wykonany trwale i bez możliwości modyfikacji. Informacje, jakie powinny znaleźć się na etykiecie, to:

- wyraz „Paszport roślin” umieszczony w prawym górnym rogu – język angielski i jeden z języków urzędowych UE,

- flaga UE w lewym górnym rogu,

- litera „A.” wraz z nazwą gatunku,

- litera „B.” wraz z dwuliterowym kodem oznaczającym państwo członkowskie, w którym zarejestrowany jest podmiot wydający paszport,

- litera „C.” wraz z numerem identyfikacyjnym towaru

- litera „D.” wraz nazwą lub dwuliterowym kodem państwa pochodzenia towaru

.

.

Jakie rośliny muszą mieć paszport?

Konieczność udokumentowania obowiązuje wszystkie rośliny przeznaczone do sadzenia oprócz nasion. Najbardziej w tym przypadku są prawnie obciążeni producenci i eksporterzy rozsad. Przyjęto, iż z obowiązku nadawania paszportu zwolnione są firmy sprzedające produkty użytkownikom końcowym, właśnie dlatego zwraca się szczególną uwagę na rozsady jako na półprodukt.

Bardzo częstym problemem dla producentów jest logistyka związana z wywozem roślin na targi i wystawy. Wytwórcy bardzo często prezentują rozsady lub dojrzałe rośliny przeznaczone tylko i wyłącznie do prezentacji, a więc nie dla ostatecznych klientów. Wówczas sprawa paszportu jest bardzo ważna, szczególnie że podczas tego typu wydarzeń w jednym miejscu skupiają się dziesiątki rolników i ogrodników z różnych części Europy i świata. Wówczas dojść może do skażenia niebezpiecznymi patogenami lub do rozprzestrzenienia się szkodliwych organizmów. Głównie z tego powodu organizatorzy targów bardzo restrykcyjnie podchodzą do oznaczeń na roślinach i uzyskiwanych przez nie certyfikatów.

Poniżej przedstawiamy przykładowy paszport rośliny:

Jak uzyskać paszport rośliny? Jak zdobyć uprawnienia do nadawania paszportu rośliny?

Najlepiej zacząć od pozyskania eksperta, który taką etykietę będzie w stanie nadać. UE uznaje jedynie opinię certyfikowanych specjalistów, którzy przeszli odpowiednie szkolenie i zdali egzamin. Uzyskać materiały szkoleniowe i zgłosić do egzaminu można na stronie WIORiN-u. Najlepiej zlecić to pracownikowi odpowiedzialnemu za jakość upraw, gdyż to on będzie później decydować o oznaczaniu roślin paszportami. Obowiązek wystawiania paszportów należy do firm profesjonalnych zajmujących się sprzedażą hurtową roślin do sadzenia, więc konieczny jest także wpis firmy do rejestru podmiotów profesjonalnych. Kolejny krok to zadbanie o odpowiednią jakość produkowanych etykiet i czytelny layout nadrukowanego tekstu. UE wymaga przede wszystkim czytelności i trwałości. Przydatnym dodatkiem do wymaganych w paszporcie informacji może się okazać kod będący nośnikiem informacji o numerze partii towaru według wewnętrznego, indywidualnego sposobu identyfikacji. Firma może nadać poszczególnym roślinom, paletom lub większym opakowaniom osobne kody kreskowe, QR lub RFID, dzięki którym będzie dodatkowo kontrolować przemieszczenie się posiadających paszport roślin na terenie firmy. To może znacznie ułatwić przepływ informacji, transport wewnętrzny i logistykę, a także zautomatyzować wiele czynności.

Paszport rośliny współgra z traceability

Rozporządzenie UE nadmienia:

Konieczność wystawiania paszportów dla roślin można wykorzystać jako świetną okazję do rozpoczęcia znakowania towarów w firmie. Drukowane etykiety warto wzbogacić o odpowiednie oznaczenia (takie jak wspomniane już kody QR), w których zapisuje się szereg dodatkowych informacji o danej partii. To z kolei będzie miało znaczący wpływ na identyfikowalność produktów i kontrolę nad ich jakością.

Kod QR (lub każdy inny możliwy do zeskanowania kod) wspomoże również kontrolę procesów, zabiegów wykonywanych na produktach oraz postępów pracy maszyn i pracowników. Każdą oznaczoną jednostkę można zeskanować: dzięki automatycznym urządzeniom sczytującym, poprzez ręczny skaner lub czytnik QR zainstalowany na każdym smartfonie. Wówczas odpowiednia informacja trafia do systemu, skąd może być w każdej chwili odczytana, zestawiona i zinterpretowana. Taki zapis można wykorzystać jako dowód jakości dla klienta lub jako materiał do analiz procesu produkcji.

Rozwiązanie TraceON do wdrażania traceability w firmach oraz wzmacniania kontroli jakości i wydajności również opiera się na oznaczaniu towarów kodami. Można wprowadzić je do przedsiębiorstwa równolegle z systemem nadawania paszportów dla roślin. W konsekwencji obie strategie będą się nawzajem dopełniać w celu spełnienia wszystkich standardów europejskich.

Więcej przydatnych informacji na temat traceability w produkcji żywności znaleźć można w artykule.

Zapraszamy na www.traceon.pl i na nasz profil na Facebooku: www.facebook.pl/system.traceon

Próbka naszych możliwości przedstawiona w krótkim filmie z udziałem Grupy Mularski: https://www.youtube.com/watch?v=o4a3uIj2tX0

Pełnię wiedzy otrzymacie Państwo u źródeł:

http://piorin.gov.pl/zdrowie-roslin/paszportowanie-roslin/informacje-ogolne/

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R2031&from=pl

.

.